Home » Bahasa Sunda » 400 Paribasa jeung Babasan Sunda

400 Paribasa jeung Babasan Sunda

Bagen ka tilu neraskeun Paribasa jeun babasan bahasa Sunda dina papatah wejangan ku istilah anu maranti. Judul anu di kapayunkeun :

400 Paribasa jeung Babasan Sunda

Mangrupi sambungan paribasa sateuacana kaca 300, nyaeta :
301. Ngebutkeun totopong.
Hartina : Ngabijilkeun sakabéh élmu nu aya di urang.

302. Kawas kedok bakal.
Hartina : Rupana goréng kacida.

303. Pariuk manggih kekeb.
Hartina : Lalaki anu goréng rupana ngajodo jeung awéwé anu goréng patutna.

304. Kembang mata.
Hartina : Nu dipikaasih, boh jalma, boh sato atawa barang.

305. Ngembang boléd.
Hartina : Tétéla.

306. Ngembang kadu.
Hartina : Olohok.

307. Ulah cara ka kembang malati, kudu cara ka picung.
Hartina : Ulah sok bosenan ari ka pamajikan téh. Hadéna mah ti keur ngora kénéh nepi ka geus kolot téh, lain beuki lila beuki bosen, tapi beuki lila beuki welas asih.

308. Nu édan dikendangan, nu burung diangklungan.
Hartina : Ngahaminan carita tukang wadul.

309. Kajeun kendor ngagémbol, tibatan gancang pincang.
Hartina : Pagawéan urang téh kajeun teuing lila anggeusna, tapi hadé. Ieu téh leuwih utama ti batan gagancangan migawéna, tapi hasilna goréng.

310. Sakecap kadua gobang
Hartina : Gampang ngambek jeung gampang ngadék deuih.

311. Ninggang kekecrak.
Hartina : Keur mah goréng rupana, goréng laku­lampahna deuih.

312. Ngeupeul ngahuapan manéh.
Hartina : Lungas-lengis pikawelas, mikaasih ka diri sorangan; nu dipalar supaya batur welaseun, asiheun jeung nulungan ka diri urang.

313. Keur meujeuhna bilatung dulang.
Hartina : Laleutik kénéh pisan, keur meujeuhna bareuki dahar.

314. Keur meujeuhna héjo lembok rambay carita.
Hartina : Keur meujeuhna loba pakaya jeung loba rejeki.

315. Keur tulang tonggong.
Hartina : Keur sasadiaan di ahir, di mana papanggih jeung pangabutuh.

316. Ngeureut miceun.
Hartina : Nyésakeun rejeki.

317. Ti kikirik nepi ka jadi anjing.
Hartina : Ti bubudak nepi ka kolot.

318. Sakiriciking duit, sakocopoking bogo.
Hartina : Naon baé anu matak narik kana haté urang.

319. Kiruh ti girang, kiruh ka hilir.
Hartina : Lamun anu di luhurna teu balageur jeung teu balener, nu di handapna oge tangtu milu teu balageur jeung teu balener.

320. Kiceupna sabedug sakali.
Hartina : Pohara lungguhna.

321. Ngodok liang jero.
Hartina : Teu hasil enggoning nyiar rejeki, ka ditu ka dieu luput baé.

322. Kokojona.
Hartina : Pangpinterna.

323. Teu beunang dikoét ku nu kékéd.
Hartina : Teuing ku korét: tara pisan tutulung ka nu butuh, tatalang ka nu susah.

324. Kokolot begog.
Hartina : Nyanyahoanan.

325. Kolot sapeuting.
Hartina : Geus meunang umur ari jelemana mah, ngan teuing ku bodo, euweuh kanyaho.

326. Kokoro manggih mulud = Puasa manggih lebaran.
Hartina : Anu saumur-umur miskin, tuluy dina hiji waktu pinanggih jeung kamulyaan atawa rejeki anu gedé, sasarina sok pohara kacemekanana, nepi ka siga nu mangpang-meungpeung.

327. Kokoro nyenang.
Hartina :
Teu merenah, teu pantes da lain dina tempatna: ngeunaan barang atawa papakéan.
Ngeunaan jelema miskin nu nembongkeun kabogana ku lantaran hayang dipuji.

328. Kokoro nyoso, malarat rosa, lebaran teu meuncit hayam.
Hartina : Teuing ku miskin.

329. Lodong kosong ngelentrung.
Hartina : Ari carita mah beunang diandelkeun jeung diadukeun, ngan kanyaho euweuh.

330. Pipilih nyiar nu leuwih, kocéplak meunang nu pécak.
Hartina : Milih kalawan ati-ati pisan ku lantaran hayang meunang nu leuwih hadé, ngan ahirna meunang nu leuwih goréng.

331. Kotok bongkok kumorolong, kacingcalang kumarantang = Lauk buruk milu mijah = Piritan milu endogan.
Hartina : Pipilueun kana hiji kalakuan ku lantaran kabawakeun ku batur, henteu kalawan kahayang sorangan, nepi ka goréng katénjona.

332. Nepi ka pakotrek iteuk.
Hartina : Ngeunaan ka nu laki-rabi, ngajodo nepi ka kolot pisan.

333. Ngadagoan kuah beukah.
Hartina : Ngadagoan pasésaan kadaharan. Ieu ngan wungkul ngeunaan tukang babantu di imah batur baé, anu saenyana mah ayana tukang babantu téh henteu perlu.

334. Cara (Kawas) kuda leupas ti gedogan.
Hartina : Bingung ku kamerdékaan. Terus sakama-kama nganteur kahayang, ngalajur napsu, lantaran euweuh anu ngageuing atawa nyengker.

335. Kujang dua pangadékna.
Hartina : Hiji pagawéan anu ngandung dua maksud.

336. Ngukur ka kujur, nimbang ka awak.
Hartina : Ngaluarkeun duit pikeun kaperluan hirup, hakan, paké, j.s.t. disaluyukeun jeung pangala.

337. Kudu bisa ngeureut miceun (ngeureut neundeun).
Hartina : Kudu bisa nyukupkeun rejeki atawa pangala anu saeutik.

338. Kudu boga pikir kadua leutik.
Hartina : Ulah sabongbrong teuing, kudu aya pikir rangkepan, kudu aya rasa curiga.

339. Ngukut kuda kuru, ari geus gedé sok nyépak.
Hartina : Ngukut bujang anu tadina pohara balangsakna, susah dahar susah maké, tapi ari geus mulia, awak lintuh jeung paké hadé, ngalawan ka nu jadi dunungan.

340. Kulak canggeum.
Hartina : Milik hadé atawa goréng anu geus ditangtukeun ti ajalina kénéh ku Gusti nu Maha Suci.

341. Kandel kulit beungeut.
Hartina :
Taya kaérana, atawa
Saeutik kaérana.

342. Kaciwit kulit kabawa daging.
Hartina : Kababawa, katurak-tarik kana hiji perkara. Keukeuh milu susah, sanajan teu boga salah jeung henteu milu ulubiung perkarana.

343. Kumaha bulé hideungna baé.
Hartina : Kumaha engké baé buktina.

344. Kunang-kunang nerus bumi.
Hartina : Ramana geus teu jeneng deui. Di putra awal-ahir aya anu jeneng cara ramana.

345. Dikungkung teu diawur, dicangcang teu diparaban.
Hartina : Ari dipegat mah teu acan, ngan geus teu dipeutingan jeung teu dibalanjaan.

346. Rumbak kuntieun.
Hartina : Henteu lengkep, aya baé anu kurang nu matak cua kana haté.

347. Anak merak kukuncungan.
Hartina : Turunan anu hadé laku-lampahna, luhur budina, galibna sok hadé deui laku-lampahna, luhur deui budina, cara luluhurna baé.

348. Pur kuntul kari tunggul, lar gagak kari tunggak, tunggak kacuwatan daging.
Hartina : Dina cidrana anu diborehan. boreh anu katempuhan, kudu mayaran hutang anu dipangnanggungkeun.

349. Lesang kuras.
Hartina : Teu bisa nyésakeun rejeki: loba atawa saeutik ogé béak-béak baé, taya pisan sésana.

350. Kuru cileuh, kentel peujit.
Hartina : Nuju tirakat, napaan awak atawa anak ku ngurangan saré jeung dahar.

351. Kurung batok.
Hartina : Ngahékok baé di lembur, carang pisan nyanyabaan: balukarna saeutik pisan pangalamanana jeung kanyahona.

352. Muncang labuh ka puhu = Kebo mulih pakandangan.
Hartina : Mulang ka lemburna, sabadana mang­taun-taun aya di panyabaan.

353. Labuh diuk, tiba neundeut.
Hartina : Sarua salahna atawa sarua cilakana.

354. Sibanyo laleur.
Hartina : Ledis pisan, teu nyésa saeutik-eutik acan.

355. Landung kandungan, laér aisan.
Hartina : Gedé timbanganana, gedé pangampurana.

356. Halodo sataun, lantis ku hujan sapoé.
Hartina : Kahadéan anu sakitu gedéna tur lilana, leungit sama sakali ku kagoréngan atawa kasalahan sakali.

357. Lain lantung tambuh laku, lain léntang tanpa béja, lain leumpang maladra.
Hartina : Indit ti imah kalawan ngandung mak­sud anu tangtu, lain lampah sakaparan-paran henteu puguh nu dijugjug, henteu nyata nu diseja.

358. Hérang caina, beunang laukna.
Hartina : Maksudna bisa kahontal kalawan bé­rés teu aya hiji pihak anu dirugikeun atawa dinyenye­ri.

359. Kawas lauk asup kana bubu.
Hartina : Gampang asupna kana hiji pagawéan, tapi pohara héséna dina hayang kaluar ninggalkeun éta pagawéan.

360. Lauk buruk milu mijah = Piritan milu endogan.
Hartina : Pipilueun kana hiji kalakuan ku lan­taran kabawakeun ku batur, henteu kalawan kahayang sorangan, nepi ka goréng katénjona.

361. Teu jauh laukna.
Hartina : Ngeunaan ka jelema. Saha baé ogé tangtu aya pigawéeunana.

362. Teu nyaho di lauk.
Hartina : Teu nyaho di kauntungan atawa piuntungeun.

363. Léngkah kapiceun.
Hartina : Teu beubeunangan. Nyanyabaan ka ditu ka dieu anu teu ngahasilkeun naon-naon.

364. Parjang léngkah.
Hartina : Lampar, jauh panyabaanana. Sabalikna tina kurung batok.

365. Pondok léngkah = Kurung batok.
Hartina . Kurang pangalaman ku lantaran tara nyanyabaan jauh, carang pisan ninggalkeun lembur sorangan.

366. Ceuli léntaheun.
Hartina : Sok gagancangan nyaritakeun ka ba­tur, naon baé anu geus kadéngé, turtaning tacan karuhan éta béja téh bener henteuna.

367. Nété porot, ngeumbing lésot.
Hartina : Cukup ari ihtiar mah kalawan mang­rupa-rupa akal-tarékah, tapi teu hasil baé.

368. Heurin ku létah.
Hartina : Teu kaduga ngabongkar hiji perkara, ku lantaran loba karisi-karémpan, paur jeung inggis ku balukarna.

369. Manan léwéh mending waléh.
Hartina : Leuwih hadé wakca balaka, batan di ahir meunang kasusahan.

370. Ngalebur tapak.
Hartina : Miceun jeung ninggalkeun kalakuan nu goréng sarta saterusna milampah anu hadé baé.

371. Leubeut buah, héjo daun.
Hartina : Keur meujeuhna loba rejeki, loba pakaya.

372. Leuleus awak.
Hartina : Babari jeung daékan dititah.

373. Leuleus jeujeur, liat tali.
Hartina : Gedé hampurana. Ka nu gedé ka nu leutik dosana, ngama'lum baé.

374. Ganti pileumpangan.
Hartina : Ganti adat; anu tadina hadé jadi goréng atawa nu tadina goréng jadi hadé j.s.t.

375. Hampang leungeun.
Hartina : Babari neunggeul.

376. Paheuyeuk-heuyeuk leungeun.
Hartina : Silih bantuan, silih bélaan, silih tulungan.

377. Panjang leungeun.
Hartina : Sok ceceremed, daék nyokot atawa maling barang batur.

378. Tiis leungeun.
Hartina : Melak naon baé ogé sok jadi, tara paéh.

379. Leunggeuh cau beuleum.
Hartina : Teu lutreuk dina ngajalankeun hiji pagawéan.

380. Cileuncang mandé sagara = Cécéndét mandé kiara = Hunyur mandéan gunung.
Hartina : Nyaruaan ka jelema anu saluhureun harkatna, darajatna atawa pangabogana.

381. Satengah buah leunca.
Hartina : Teu jejeg ingetanana, langlang-ling­ling, rada gélo.

382. Leutik-leutik ngagalatik.
Hartina : Sanajan leutik awakna henteu jangkung tur dedeg, tapi lébér ku wawanén.

383. Leutik ringkang gedé bugang.
Hartina : Jelema mah teu beunang disapirakeun, sabab sanajan leutik warugana, dina aya papaitna atawa bobor karahayuanana mah, bisa jadi kasusah saréréa anu gedé.

384. Leutik cahak, gedé cohok.
Hartina : Pangasilanana ngan saeutik, tapi ari pangaluaranana mah gedé.

385. Leuwi jero beunang diteuleuman, haté jelema najan déét teu kakobét.
Hartina : Hadé goréngna pikiran jelema hésé dikira-kirana.

386. Mangpéngkeun kuya ka leuwi.
Hartina : Nitah mulang ka lemburna, atawa nitah pindah ka tempat bali geusan ngajadina.

387. Ngaliarkeun taleus ateul.
Hartina : Ngabéja-béjakeun kagoréngan atawa kajahatan anu lian.

388. Lieuk euweuh, ragap taya.
Hartina : Teuing ku miskin, nepi ka teu boga naon-naon.

389. Salieuk béh.
Hartina : Beunghar, sagala aya.

390. Kawas anjing kadempét lincar.
Hartina : Méré parentah ka batur teu kalawan sabar, malah bari ambek-ambekan sagala.

391. Nutup lobang, gali lobang.
Hartina : Teu aya eureunna boga hutang, sabab lamun geus lunas hutang nu heubeul, tuluy nyieun deui hutang anu anyar, kitu baé saterusna.

392. Lodong kosong ngelentrung.
Hartina : Kalah ka loba omong baé, ari pa­ngartina mah euweuh.

393. Nimu luang tina burang.
Hartina : Nambahan luang atawa pangarti wak­tu keur pinanggih jeung kacilakaan atawa hukuman..

394. Luhur tincak
Hartina : Gedé hulu, cetaan, resep niru ka­lakuan jelema nu laluhur pangkatna atawa loba kakayaanana.

395. Luhur kuta, gedé dunya.
Hartina : Gagah tur beunghar, taya kakurang.

396. Ti luhur sausap rambut, ti handap sahibas dampal.
Hartina : Ménta pangampura tina rumasa geus salah atawa boga dosa.

397. Lungguh tutut.
Hartina : Katénjona siga lungguh, tapi saenyana mah henteu.

398. Luncat mulang.
Hartina : Teu beunang dicekelan omonganana, ayeuna kieu, engké mah kitu.

399. Ulah cara ka kembang malati, kudu cara ka picung.
Hartina : Ulah ngurangan kanyaah, kudu beuki lila beuki nyaah.

400. Maliding sanak.
Hartina : Henteu adil, pilih kasih.
Peun heula ieu paribasa basa Sunda, insya Allah dilajeng dina seratan kapayun. Mudah-mudahan aya manfaatna

kamus sunda, paribasa jeung babasan sunda